دانستنیهای اتومبیل (16)
وظایف اویل پمپ موتور خودرو(قلب اتومبیل)
اصطلاح یاتاقان‌زدن در بین مکانیک‌ها خیلی رایج است. دلیل این عیب هم نرسیدن روغن به یاتاقان است که سبب از بین رفتن یاتاقان میشود. اما روغن در موتور نقش بسیار مهمی را دارد. مهم‌ترین نقش روغن در موتور ایجاد اصطکاک نرم یا همان روانکاری است. برای بهتر فهمیدن این مطلب مثال ساده‌ای می‌زنیم وقتی لولای در اتاق یا کمد صدا می‌کند به آن روغن می‌زنیم دلیل این کار هم از بین رفتن صدای لولا است، در حقیقت دلیل ایجاد صدا کشیده‌شدن دو سطح خشک به روی هم است.و.....
وقتی به لولا روغن زده میشود مولکول‌های روغن بین دو سطح را پر کرده و اصطکاک نرمی را ایجاد می‌کنند. این قضیه با شدت بیشتر در موتور وجود دارد تمامی قطعات موتور به علت حرکت در فشار و دور بالا احتیاج به یک روانساز دارند. وقتی پیستون در داخل سیلندر حرکت می‌کند اصطکاک شدیدی بین رینگ‌های پیستون و سیلندر وجود دارد. اگر روغن بین این سطوح نباشد مطمئناً این دو سطح آسیب می‌بینند و قفل می‌شوند. به همین دلیل وقتی خودرویی دچار کمبود روغن میشود اصطلاحاً موتور می‌سوزاند اما روغن براساس مسیر معینی به قطعات موتور می‌رسد که به آن مدار روغنکاری گفته میشود.
اگر کمی به مسیر روغن نگاه کنیم می‌بینیم که روغن تقریباً تمام موتور را دور زده و پس از مسیر مشخصی و پس از فیلترشدن دوباره به کارتر روغن بازمی‌گردد. عاملی که روغن را در مدار روغنکاری پمپ می‌کند اویل پمپ است.
اویل پمپ یا همان پمپ روغن وسیله‌ای است که روغن موجود در موتور را به مدار روغنکاری پمپ کرده و جریان روانسازی موتور را ایجاد می‌کند. این وسیله معمولاً در داخل بلوک سیلندر قرار دارد.
این وسیله روغن را پس از فرستادن به سمت فیلتر به مدار روغنکاری پمپ می‌کند. در واقع اویل پمپ مثل قلب در بدن انسان است، اگر لحظه‌ای وظیفه‌اش را انجام ندهد، سیستم وابسته به آن سریع از کار می‌افتد. اویل پمپ نیرویش را از موتور می‌گیرد البته به صورت مستقیم این عمل صورت نمی‌گیرد بلکه با واسطه نیرو می‌گیرد. این واسطه ممکن است محور دلکو یا دنده میل‌سوپاپ باشد، این مسئله بستگی به نوع طراحی موتور دارد.
اما اویل پمپ‌ها به سه دسته تقسیم می‌شوند. 1- اویل پمپ‌های دنده‌ای 2- اویل پمپ‌های روتوری 3- اویل پمپ‌های سوزنی. در نوع اول دو چرخ‌دنده هم قطر در داخل پوسته اویل پمپ قرار دارد. یکی محرک و دیگری هرزگرد است. روغن به داخل اویل پمپ وارد شده و پس از گیرافتادن بین چرخ‌دنده‌ها و دیواره اویل پمپ به بیرون پمپ میشود. در نوع دوم که روتوری است طرز کار درست شبیه به نوع دنده‌ای است با این تفاوت که در این مدل به جای دو چرخ‌دنده از یکی استفاده شده و در داخل یک روتور داخلی دوران می‌کند. روتور خارجی با روتور داخلی هم مرکز نبوده و در اثر همین مساله روغن بین روتور داخلی و خارجی تحت فشار قرار گرفته و ارسال میشود اما در نوع سوم که بیشتر در موتورسیکلت‌ها کاربرد دارد توسط یک پلانجر و فنر روغن ارسال میشود. اویل پمپ وسیله‌ای است که درست عمل‌کردنش می‌تواند در طول عمر موتور نقش بسیار به سزایی داشته باشد.
